Yetiştirmesi zahmetli yemesi ise oldukça keyifli olan Antep fıstığı Türkiye’de Gaziantep ve birkaç komşu şehirde yetişiyor. Burada yetiştirilen fıstıklar dünyanın dört bir yanına ihraç ediliyor. Dünyada elliden fazla ülkeye ihraç edilen fıstık sadece son tüketici tarafından değil çeşitli gıda üreticileri tarafından da rağbet görüyor. Fakat Antep fıstığını yetiştirmek ve hasat etmek hiç kolay değil. Özellikle tatlı ve çikolatalarda bolca kullanılan bu tarım ürünü her iklimde kolayca yetişmiyor. Bütün bu olumsuz özellikler fiyatının yüksek olmasına sebep olurken kazancının da aynı oranda bol olmasını sağlıyor. Antep fıstığı yıllardır üreticisinin yüzünü güldürmeye devam ediyor.
PANDEMİ İHRACAT RAKAMLARINI ETKİLEDİ
2020 yılının başlarında hayatımıza giren ve hala etkisini sürdüren koronavirüs pandemisi hayatın her alanında olduğu gibi ticareti de olumsuz etkiledi. Bazı sektörler pandemi sürecinde çok ağır hasar alsalar da tarımsal ürünler bu konuda bir nebze daha şanslı. Fakat Antep fıstığı pandemi sürecinde birtakım olumsuzluklar yaşadı ve geçen yıla göre ihracat rakamlarında düşüş var. Buna rağmen Antep fıstığı üreticisi için hala gözde bir ürün olmayı sürdürüyor. 2020 yılının Ocak-Eylül arası ilk dokuz aylık döneminde Türkiye dünyanın çeşitli ülkelerine 33.304.888 dolarlık Antep fıstığı ihracatı gerçekleştirdi. Türkiye’de üretilen fıstığın en büyük alıcısı konumunda ise 11.089.993 dolarlık Antep fıstığı alımı ile İtalya var. Çikolata ve türevi ürünlerin üretimi konusunda birçok dünya markasına ev sahipliği yapan İtalya aynı zamanda Türkiye’nin en çok fındık ihracatı yaptığı ülke konumunda bulunuyor. Bu yönüyle İtalya Türkiye’nin fındık ve fıstık ihracatında uzun yıllardır lider konumunu koruyor. İtalya’nın ardından en çok Antep fıstığı ihracatı yapılan ülke ise 7.193.345 dolarlık ihracat ile Almanya ve üçüncü sırada ise 3.730.464 ihracat ile İsrail yer alıyor.
FISTIKTA DÜNYA LİDERLİĞİ UZAK DEĞİL
Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine göre günümüzde dünyanın en büyük fıstık üreticisi konumunda ABD bulunmakta. ABD’yi doğu komşumuz İran takip etmektedir. Türkiye ise dünyanın en büyük üçüncü fıstık üreticisi konumundadır. ABD yaklaşık kırk yıl öncesine kadar Türkiye’den fıstık ithal eden bir ülkeyken yaptığı doğru çalışmalar ve teknolojik hamleler ile bugün dünyanın en büyük üreticisi haline geldi. Fakat son yirmi yılda Türkiye’nin üretim alanlarını %50 oranında arttırması bu alanda Türkiye’nin yakın zamanda dünya lideri konumuna geleceğini gösteriyor. Özellikle üretimde ikinci sırada bulunan İran’ın yaşadığı kuraklık, ambargo ve teknolojik sorunlar Türkiye’nin bu yarışta ABD ile baş başa kalacağının en büyük göstergesi.
TÜRKİYE’DE VE DÜNYADA ANTEP FISTIĞI ÜRETİMİ
Türkiye’de en çok Antep fıstığı isminden anlaşılacağı üzere Gaziantep’te gerçekleştirilmektedir. Fakat en çok üretimin yapıldığı il olan Gaziantep en çok verimin alındığı şehir değildir. Türkiye’de ağaç başına en çok verim alınan il Diyarbakır’dır. Gaziantep’ten sonra en çok yetiştirilen şehirler Şanlıurfa, Diyarbakır ve Siirt’tir. Fıstık bu bölgelerde başlıca geçim kaynaklarından biri haline gelmiştir. Ancak özellikle son yıllarda Antep fıstığının özenli bakım ile farklı şehirlerde de yetiştirilebileceğinin anlaşılmasıyla Türkiye’nin birçok bölgesinde fıstık yetiştiriciliği başlamıştır.
ABD’de yıllık fıstık üretimi ortalama 400 bin ton civarıyken ikinci sırada bulunan İran’ın yıllık ortalama üretimi ise 315 bin ton. Türkiye ise 170 bin tonluk ortalama yıllık üretimle ABD ve İran’ın ardından dünyada üçüncü sırada yer alıyor. Fakat dekar başına alınan verim göz önüne alındığında Türkiye için en ciddi rakip ABD. Çünkü İran her ne kadar Türkiye’den daha fazla miktarda üretim yapsa da aslında dekar başına alınan verimde Türkiye İran’dan üç kat fazla ürün elde edebiliyor. Bu durumun planlı ve örgütlü bir üretim modeliyle Türkiye’nin kısa sürede dünyada ikinciliğe yerleşmesine ve ABD ile rekabete girmesine olanak sağlayacağı düşünülüyor.
