Hurda denilince birçoğumuzun aklına sokaktan el arabasıyla geçen amcalar ve bozulmuş cihazlar gelse de işin ihracat boyutu hiç de öyle basit değil. Türkiye çeşitli ürünlerin hurda ihracatından her yıl büyük oranda gelir elde ediyor. Üstelik bu bir abartı değil hurda ihracatından elde edilen gelir milyar dolar ile ifade ediliyor. Hurdanın değerli olmasının sebeplerinden en önemlisi elbette geri dönüşüm ile tekrar ekonomiye kazandırılabilmesi. Bu geri dönüşüm hamlesi ile üretim yapan şirketlerin hammadde maliyetlerini büyük oranda düşürmesi hurdayı değerli kılıyor. İşte bu sebeple gerek kişisel kullanımlardan çıkan hurdalar gerekse sanayi kuruluşlarının üretimlerinden çıkan hurdalar ülkeye çok büyük bir ihracat geliri olarak geri dönüyor. Türkiye 2020 yılında bir milyar doların üzerinde hurda ihracatı gerçekleştirerek bu alanda istikrarlı büyümesini sürdüreceğinin sinyallerini verdi.
TÜRKİYE’NİN HURDA İHRACATI MİLYAR DOLARI AŞTI
2019 yılının Ocak- Eylül arasını kapsayan ilk dokuz aylık döneminde Türkiye dünyanın çeşitli ülkelerine 1.158.803.791 dolarlık hurda ihracatı gerçekleştirdi. 2020 yılının aynı döneminde ise geçen yıla göre küçük bir artış gerçekleştirerek 1.207.777.989 dolarlık hurda ihracatı gerçekleştirdi. 2019 yılının ilk dokuz ayında en çok hurda ihracatını 411.417.989 dolar ile Çin’e gerçekleştirdi. Çin tek başına Türkiye’nin hurda ihracatında %30’dan fazla yer tutuyor. Bunun en önemli sebebi sürekli olarak büyüyen devasa sanayisi. Çin’in ardından en fazla hurda ihracatı yapılan ülke 144.832.161 dolar ile Belçika oldu. Üçüncü sırada ise batı komşumuz Bulgaristan 83.355.312 dolarlık hurda ihracatı ile yer alıyor. 2020 yılının ilk dokuz ayında da en büyük alıcı değişmedi. Çin 489.329.709 dolarlık hurda alımıyla Türkiye’nin en büyük hurda alıcısı konumunu korudu. Sadece Çin değil ikinci ve üçüncü sıradaki ülkeler de değişmedi. Belçika 176.368.537 dolarlık hurda alımıyla ikinci, Bulgaristan ise 144.266.049 dolarlık hurda alımıyla üçüncü sıradaki yerini korudu.
İTHALAT İHRACAT FARKI HALA BÜYÜK
Her ne kadar Türkiye hurda ihracatında milyar dolar rakamını yakalamış olsa da aynı zamanda büyük bir hurda ithalatçısı. 2017 yılı verilerine göre Türkiye yaklaşık 6 milyar dolar ile dünyanın en büyük hurda ithalatçısı konumunda bulunuyor. Fakat bu durum sanıldığı kadar olumsuz bir durum değil. İthal edilen hurdalar geri dönüşüme tabii tutularak başta demir çelik olmak üzere pek çok sektörde kullanılıyor. Hurda ihracat ve ithalatının başlıca sebebi ülkelerin kar/zarar hesabı olarak gösteriliyor. Örneğin ABD kendi ülkesinde ürettiği ürünlerden çıkan hurdayı geri dönüşüme sokarsa 100 dolar masraf yapması gerekiyor diyelim. Fakat bir başka ülke elindeki hurdaya iyi bir fiyat verirse ABD bu masraf ile uğraşmak yerine elindeki ürünleri ihraç etmeyi tercih ediyor. Türkiye gibi sanayisi gelişmekte olan ülkeler de bu hurdalara talip olarak hammadde maliyetlerini düşürmeye çalışıyor.
HURDA ÜRÜNDE YELPAZE ÇOK GENİŞ
Hurda denilince akla çok fazla ürün çeşidi gelmese de aslında hurda ihracat ve ithalatında ürün yelpazesi çok geniş. Bakır, kauçuk, alüminyum, demir, çelik, lastik, plastik, kullanılmış otomobil, iş makinesi, değerli mücevher artıkları ve daha birçokları hurda olarak alınıp satılıyor. Örneğin ürün grubu olarak bakıldığında Türkiye’nin bu yıl kırka yakın ürün grubunda hurda ihracatı gerçekleştirdiği görülüyor. Türkiye 2020 yılının ilk dokuz ayında metal ve döküntülerinin hurdalarından 48.699.513 dolarlık ihracat gerçekleştirdi. Yine bu yılın aynı döneminde kağıt-karton hurdalarından elde edilen ihracat geliri 5.577.403 dolar olarak kayıtlara geçti. Bir başka örnek daha vermek gerekirse demir çelik ve hurda döküntülerinden Türkiye 2020 yılının ilk dokuz ayında 3.441.158 dolarlık ihracat geliri elde etti. Türkiye’de de sanayi üretimi büyüyüp geliştikçe hurda ithalatı oranları azalırken ihracat artıyor.
