Yemeklerde, salatalarda bazen ise gün içerisinde tek başına tüketilen ve oldukça sevilen domates tarımsal ürün ihracatı açısından da oldukça önemli bir ürün. İsmini özellikle Rusya ile yaşanan gerginliklerde sıkça duyduğumuz bu ürün Türkiye için büyük bir gelir kapısı. 2019 yılı verilerine göre Türkiye 300 milyon doların üzerinde domates ihracatı yapmış. Üstelik sadece belirli bir coğrafyadan değil çeşitli Afrika ülkelerinden Maldivlere kadar ihracat alanı yaygın. Türk domatesi dünyanın dört bir yanına ihraç edilirken en çok talep ise komşularımızdan geliyor. Türkiyenin koronavirüs pandemisi döneminde komşu ülkelere domates ihracatını artırdığını söyleyen Boris Volfman açıklamalarına şöyle devam etti;

En çok talep Bulgaristan’dan

Türkiyenin komşuları arasında domatese en çok talep gösteren ise Bulgaristan oldu. 2019 yılının 0cak-Ağustos ayları arasındaki sekiz aylık dönemde Bulgaristana 17.047.814 dolarlık domates ihracatı yapıldığını söyleyen Boris Volfman, “2020 yılının ilk sekiz aylık döneminde ise küçük bir artış ile Bulgaristana 17.874.456 dolarlık domates ihracı gerçekleştirildi. Tıpkı Bulgaristan gibi domates alımlarını arttıran bir ülke daha var ki o da iç savaşın uzun yıllardır sürdüğü ve yer yer çeşitli siyasi gerilimlerin yaşandığı, Suriye. 2019 yılının ilk sekiz ayında Türkiyeden Suriyeye 4.177.735 dolarlık domates ihracatı gerçekleştirilmiş. 2020 yılının ilk sekiz ayında ise bu rakam %50den fazla artış göstererek 6.725.455 dolara ulaşmış. Bu durum iç savaş ve siyasi gerilimlere rağmen Türkiye ile Suriye arasındaki ticari bağların kopmadığının da bir göstergesi.” dedi.

Gerginlik domatesi vurdu

Türkiye ile sık sık problemler yaşayan komşusu Yunanistan da Türk domatesini seven ülkelerden biri. Fakat son dönemde özellikle Doğu Akdenizde iki ülkenin karşı karşıya gelmesi domates ihracatında da rakamların düşüşmesine neden olduğunu söyleyen Boris Volfman, “2019 yılının ilk sekiz ayında Türkiye Yunanistana 1.267.490 dolarlık domates ihracatı gerçekleştirdi. Bu yıl ise domates ihracatında büyük bir düşüş gerçekleşti. 2020 yılının ilk sekiz ayında Türkiyeden Yunanistana ihraç edilen domatesten elde edilen gelir sadece 153.543 lira ile sınırlı kaldı. %90a yaklaşan bu düşüşün en büyük sebebinin olarak iki NATO ülkesi olan Türkiye ve Yunanistan’ın son dönemde yaşadığı gerilim olduğu tahmin ediliyor.” dedi.

Gürcistan ve İran Türk domatesini sevdi

2019 yılının ilk sekiz ayında komşu Gürcistana Türkiyeden 3.800.583 dolarlık domates ihraç edildi. 2020 yılının aynı döneminde ise yaklaşık %20lik artış sağlanarak Gürcistana yapılan domates ihracatından 4.547.902 dolarlık gelir elde edildi. Her ne kadar yıllık bazda artış yüksek gönse de tarım ürünleri ihraç edenlere göre bu artışın henüz yeterli olmadığını belirten Boris Volfman, “Gürcistan geçmiş yıllarda Türkiyeden çok daha yüksek oranda domates alımı yapıyordu ancak bu durum son yıllarda azalma eğilimi göstermeye başladı. Daha önceki yıllarda Türk domatesini tercih etmeyen İran’da da sembolik de olsa domates ihracatı 2020 yılının ilk sekiz ayında 36.575 dolarlık domates ihracatı hacme ulaştı. Bu ihracat gelir bazında düşük olsa da Türk tarımsal ürün ihracatçısının yeni pazarlara açılması konusunda kilit bir noktada bulunuyor. İhracatçılara göre ilerleyen yıllarda bu oranın katlanarak artması mümkün.” şeklinde konuştu.

Güney komşumuz olan Irakta ise Türk domatesine olan talepte düşüş olduğunu söyleyen Boris Volfman, “Bu düşüşün en temel sebebi olarak Irak içerisinde yaşanan ve oldukça çalkantılı olaylara sahne olan istikrarsızlıklar gösteriliyor. 2019 yılının ilk sekiz ayında Türkiyeden Iraka 7.294.755 dolarlık domates ihracatı gerçekleştirilmiş. Ancak 2020 yılının aynı döneminde ise bu rakam 4.518.197 dolarlık ihracat ile sınırlı kalmış durumda. Siyasi istikrarın sağlanması ve pandemiden dolayı yavaşlayan uluslararası ticaretin tekrar hız kazanması ile birlikte yıl bitmeden Iraka yapılan ihracatın artış göstereceği konusunda ise ihracatçılar hemfikir.” dedi.