🌍 Doğanın Sessiz Tanığı: Akdeniz Foku Nedir?
Akdeniz foku (Monachus monachus), fokgiller familyasının en nadir ve en tehlike altındaki üyelerinden biridir. Yaklaşık 100 yıl önce Akdeniz’in birçok sahilinde gözlenen bu tür, bugün yalnızca birkaç bölgede hayatta kalmaya çalışıyor. Zamanla insan faaliyetleri nedeniyle yaşam alanları daralan bu tür, doğal ekosistemin en sessiz ama en değerli tanıklarından biridir.
📍 Nerede Yaşar? Akdeniz Foku’nun Gizemli Sığınakları
Akdeniz fokları, izole kıyı mağaraları, sessiz koylar ve insan etkisinden uzak sahil bölgelerini tercih eder. Türkiye'de İzmir - Foça, Antalya, Mersin ve Muğla çevresinde sınırlı sayıda bireye rastlanmaktadır. Ayrıca Yunanistan, Moritanya ve Madeira Adaları gibi bölgelerde dağınık koloniler hâlinde yaşamlarını sürdürmektedirler.
En çok görüldükleri alanlar ise:
- Deniz mağaraları
- Sessiz kayalık sahiller
- Gelişmemiş kıyı şeritleri
🚨 Nesli Tükendi mi? Tehlike Altındaki Tür Alarm Veriyor
yüzyılın başlarında binlerce bireyden oluşan Akdeniz foku popülasyonu, günümüzde 400 ila 600 birey aralığına kadar gerilemiştir. Aşırı avlanma, kasıtlı öldürmeler, kıyı yapılaşmaları ve deniz kirliliği bu düşüşteki başlıca sebepler arasında yer alıyor.
Bugün itibarıyla, Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) tarafından kritik derecede tehlike altında olarak sınıflandırılmıştır.
🐾 Akdeniz Foku Özellikleri: Sessiz Bir Dev
Boyu: 2 ila 3 metre
Ağırlığı: 200 – 300 kg
Görünüm: Geniş kafa, uzun bıyıklar, iri gözler
Davranış: Genellikle yalnız yaşar, nadiren gruplar hâlinde görülür
Beslenme: Balıklar ve küçük deniz canlıları
Türkiye kıyılarında görülen bireyler çoğunlukla yalnız dolaşır. Çok nadiren de olsa birkaç bireyin bir arada görüntülendiği bilinmektedir. Üreme ve barınma için uygun alan bulmakta zorlanan bu canlılar, kıyıların betonlaşmasından ciddi oranda etkilenmektedir.
🌿 Ne Yapılmalı? Koruma Çalışmaları Neden Hayati?
Uzmanlar, Akdeniz foklarının korunabilmesi için kıyı yapılaşmasının denetim altına alınması, deniz kirliliğiyle mücadele ve deniz koruma alanlarının artırılması gerektiğini vurguluyor. Türkiye'de Foça Özel Çevre Koruma Bölgesi bu alanda atılmış en önemli adımlardan biri.
